Steroid olmayan anti-enflamatuar ilaçlar (NSAİİ'ler) klinik pratikte en sık reçete edilen ilaçlardan biridir; ancak bunların kullanımı sırasında hipertansiyon, kardiyovasküler hastalık, böbrek hasarı ve GI komplikasyonları gibi yan etkiler görülebilir. Hastanın taşıdığı risklere göre uygun spesifik ajanın seçimi, uygun önleyici tedbirlerin alınması ile ciddi ilaç yan etkisi en aza indirilebilir.
Gut dergisinin Ocak 2020 sayısında , NSAİİ'lerin güvenli kullanımı hakkında yeni tavsiyeler yayınlandı. Bu tavsiyeleri formüle etmek için Asya’daki romatoloji, gastroenteroloji, endoskopi, hipertansiyon, nefroloji, vasküler araştırma cemiyetlerinden (APLAR, APAGE, APSDE, APSH, APSN, PoA) ve Avustralya, Hong Kong, Çin, Japonya, Tayvan’daki üniversite ve araştırma merkezlerinden çok sayıda araştırmacı bir araya geldi. Konu ile ilgili randomize kontrollü çalışmaların ve gözlemsel çalışmaların sistematik bir literatür taraması yapılarak kanıta dayalı öneriler geliştirmek için 329 makale incelendi. Önerilerin geliştirmesi, derecelendirilmesi ve değerlendirmeleri GRADE yaklaşımı kullanılarak yapıldı.
Bu öneriler şu şekilde özetlenebilir:
(A) Aşağıdaki durumlarda mümkünse NSAİİ kullanımından kaçınılması gerekir.
Tedaviye dirençli hipertansiyon (üç uygun antihipertansif ajan kullanımına rağmen hedef KB’na ulaşılamaması, hedef kan basınıcının ancak dört anti-hipertansif ilaçla sağlanması)
Yüksek kardiyovasküler risk (geçmişte anjina, miyokard enfarktüsü, inme, geçici iskemik atak, periferik damar hastalığı veya kalp yetmezliği)
Ciddi kronik böbrek hastalığı (GFR <30 mL/ dak /1.73 m2)
Orta derecede kronik böbrek hastalığı (GFR 30–59 mL / dak /1.73 m2) eğer ACE (Anjiyotensin Konverting Enzim) inhibitörü, ARB (Anjiyotensin Reseptör Blokeri) veya diüretik (idrar sökücü) ilaç kullanıyorlarsa
(B) Bir NSAİİ başlamadan önce şunlar yapılmalıdır
Kan basıncı ölçülmeli
Kronik böbrek hastalığı riski (diyabet, hipertansiyon, geçirilmiş böbrek hastalığı, iskemik vasküler olay, kalp yetmezliği veya> 80 yaş) var ve son 6 ayda böbrek fonksiyonları değerlendirilmemişse
Böbrek fonksiyonlarına bakılmalı
Demir eksikliği anemi var ve bunu açıklayan bir neden yoksa
Hasta bir gastroenterolog ile konsülte edilmeli
(C) Hastada mevcut komorbidite ve eşzamanlı tedavilre uygun NSAİİ seçimi
Yüksek kardiyovasküler risk(iskemik vasküler olay veya kalp yetmzeliği) var, fakat NSAID kullanımı mutlaka gerekiyorsa
Naproksen veya selekoksib düşünülmeli
Önceden hipertansiyon var ve hasta ACE inhibitörü veya ARB alıyorsa
Ampirik olarak farklı bir sınıf anti-hipertansif ajanın eklenmesi (veya aldığı ilacın dozunda artış) düşünülmeli
NSAİİ ile ilişkili hazımsızlık varsa
Proton pompa inhibitörü (PPI) ekleyin
Orta derecede peptik ülser hastalığı riski ( şunlardan bir veya ikisi: yaş> 65 yaş; önceki tarihi komplike olmayan ülser;aynı anda aspirin, antitrombosit ilaç, kortikosteroid veya antikoagülan kullanımı) varsa:
Seçici olmayan NSAİİ + PPI veya seçici COX-2 inhibitörü (celekoksib) monoterapisi düşünün
Yüksek peptik ülser hastalık riski (önceden, özellikle yakın geçmişte, geçirilmiş komplike ülser) varsa:
Seçici COX-2 inhibitörü + PPI
Açıklanamayan demir eksikliği anemisi var ancak NSAID kullanımı kaçınılmazsa:
Selekoksib düşünün
(D) NSAİİ tedavisi sırasında izlem
Kan basıncı (KB)
Önceden hipertansiyon yoksa: NSAİİ başladıktan 4 hafta sonra (veya klinik olarak endike ise daha erken) KB’nı ölçün
Önceden hipertansiyon varsa: KB’nı kısa süreli de olsa izleyin
Kendi kendine evde KB izleme, sıvı tutulması açısından vücut ağırlığı ve ayaklarda ödem takibi önerilir
Böbrek fonksiyonu
Tüm hastalar: sıvı tutulumu veya klinik olarak böbrek fonksiyon bozulduğunu düşündürecek bir yeni bulgu ortaya çıkarsa böbrek fonksiyonları kontrol edilmeli
Önceden KBH (böbrek yapısı veya fonksiyonunu en az 3 ay süre ile bozulmuş) varsa : NSAİİ başladıktan 1 hafta sonra böbrek fonksiyonunu kontrol edin, kullanım devam ettikçe düzenli olarak izleyin.
REFERANS:
1. Szeto CC, Sugano K, Wang JG, et al. Non-steroidal anti-inflammatory drug (NSAID) therapy in patients with hypertension, cardiovascular, renal or gastrointestinal comorbidities: joint APAGE/APLAR/APSDE/APSH/APSN/PoA recommendations [published online ahead of print, 2020 Jan 14]. Gut. 2020;gutjnl-2019-319300. doi:10.1136/gutjnl-2019-319300