Tıpta her gün çeşitli hastalık ve tedavilerle ilgili yeni çalışmaların sonuçları yayınlanmaktadır. Ancak yeni sonuçların ilgili uzman grupları tarafından değerlendirilip klinik pratiği etkileyecek önerilerin geliştirilmesi çok çabuk olmamaktadır. Çünkü kanıtların filtrelenmesi bazen yıllarca süren analizleri gerektirmektedir. Bunun sonucunda hastaların en yeni bilgilere dayanan optimal tıbbi tedaviyi alması gecikmektedir.
Yeni tıbbi verilerin klinik pratiğe hızlı bir şekilde yansıması için İngiliz Tıp Cemiyeti tarafından çıkartılan British Medical Journal (BMJ) dergisi 2016 yılından itibaren aralarında hastaların, önde gelen klinisyenlerin, araştırıcıların ve tedavi kılavuzu geliştirme uzmanlarının olduğu “MAGIC Project” isimli bir insiyatif ile iş birliği içinde “Hızlı Öneriler (Rapid Recommendations)” yayınlamaya başlamıştır [1].
Bu kapsamda çok yakın bir zamanda bahsi geçen dergide dejeneratif diz artriti ve menisküs yırtıklarında artroskopik cerrahi konusunda yeni bir “Hızlı Öneri” yayınlanmıştır [2]. Hedef popülasyon orijinal makaleden alınan Şekil 1 de tanımlanmıştır.
Şekil 1
Dejeneratif diz hastalığı genellikle diz osteoartriti (kireçlenme) ile eş anlamlı olarak kullanılır. Yapılan görüntüleme yöntemlerinde osteoartrit kanıtları veya menisküs yırtıkları görülebilir. Semptomlar aniden veya yavaş yavaş başlayabilir. Dizde kilitlenme, çıtırdama sesi veya başka mekanik semptomlar görülebilir. Hemen söylemek gerekir ki dejeneratif diz hastalığı yakın zamandaki bir travma sonrası gelişen ve şişlikle birlikte olan durumları kapsamaz.
Orta ve üzerindeki yaş grubundaki kimselerin yaklaşık %25’i dejeneratif diz hastalığı dolayısıyla ağrı çeker. Bu durumdaki hastalar için seçenekler şunlardır:
Dikkatli bir şekilde hastayı takip etmek, kilo kaybı, fizik tedavi, egzersiz, ağızdan veya lokal ağrı kesici ilaçlar, dize kortikosteroid enjeksiyonu, artroskopik diz ameliyatı, diz protezi, osteotomi ameliyatı Aslında, mevcut tedavi kılavuzlarının hemen hiçbiri radyografik osteoartrit bulgularının net olarak görüldüğü hastalarda artroskopiyi önermemektedir (Tablo 1)[2].
Tablo 1
Fakat bu tedavi kılavuzları radyografik osteoartrit görülmeyen durumlarda net bir öneride bulunmaz veya artroskopik tedavi yöntemlerini önerir. Bu konudaki yeni yayınlanan “Hızlı Öneri” de ise 35 yaşın üstünde diz ağrısı çeken hastalarda radyografik osteoartrit bulguları olsun veya olmasın hemen tüm hastalarda (menisküs yırtıkları olanlar dahil) artroskopik tedavinin yapılmasına karşı çıkan tavsiyede bulunmaktadır (Şekil 2) [2]. Makalede radyolojik incelemede görülen menisküs yırtıklarının çoğunlukla tesadüfi rastlanan bulgular olarak görüldüğü ve dizdeki ağrı veya katılığın nedeni olma ihtimallerinin düşük olduğu belrtilmektedir.
Önemli olarak, uzman paneli yeni bir araştırmaya ihtiyaç olmadığını söyleyecek kadar bu konudaki önerilerinden emin olduklarını ifade etmişlerdir.
Şekil 2
REFERANSLAR
1. Siemieniuk, R.A., et al., Introduction to BMJ Rapid Recommendations. BMJ, 2016. 354: p. i5191.
2. Siemieniuk, R.A.C., et al., Arthroscopic surgery for degenerative knee arthritis and meniscal tears: a clinical practice guideline. BMJ, 2017. 357: p. j1982.
3. Kise, N.J., et al., Exercise therapy versus arthroscopic partial meniscectomy for degenerative meniscal tear in middle aged patients: randomised controlled trial with two year follow-up. BMJ, 2016. 354: p. i3740.
4. Brignardello-Petersen, R., et al., Knee arthroscopy versus conservative management in patients with degenerative knee disease: a systematic review. BMJ Open, 2017. 7(5): p. e016114.