Lancet dergisinde yeni yayınlanan bir makalede 6 kıta, 671 hastaneden alınan 96,032 hastanın analizi yapılmış (1). Analize, COVID-19 PCR+ ve 48 saat içinde tedavi başlanan hastalar dahil edilmiş; 48 saatten sonra tedavi başlanan veya ventilatöre bağlı durumunda iken tedavi başlanan hastalar çalışmaya alınmamış.
Ana etkinlik sonuçları olarak hastane içi mortalite ve aritmiler seçilmiş; 1868 hasta klorokin, 3783 bir makrolid ile klorokin, 3016 hidroksiklorokin ve 6221 hidroksiklorokin ve makrolid antibiyotik almış. Kontrol grubu olarak bu tedavileri almayan 81144 hasta dahil edilmiş. Remdesivir alan hastalar çalışmadan dışlanmış. 10 698 (%11) hasta ölmüş.
Çoklu karıştırıcı faktörler (yaş, cinsiyet, ırk veya etnik köken, vücut kitle indeksi, altta yatan kardiyovasküler hastalık ve risk faktörleri, diyabet, altta yatan akciğer hastalığı, sigara, bağışıklık sistemi baskılanmış durum, ve başlangıçtaki hastalık şiddeti) kontrol edildikten sonra yapılan istatistiksel analize göre klorokin ve hidroksiklorokin alan gruplarda mortalite artmış. Artış oranları: Hidroksiklorokin grubunda %33.5, hidroksiklorokin + makrolid grubunda %44.7, klorokin grubunda %36.5, klorokin + makrolid grubunda %36.8 olarak hesaplanmış. Klorokin ve hidroksiklorokin kullanan gruplarda aritmi sıklığı da kontrol grubuna göre belirgin artmış bulunmuş.
Sonuç olarak, tek başına veya birlikte kullanıldığında hidroksiklorokin veya klorokin COVID-19 tedavisinde bir yarar sağlamamış. Bu ilaç rejimlerinin her biri COVID-19 tedavisi için kullanıldığında hastane içi mortalite ve ventriküler aritmi sıklığını artırmış. Randomize kontrollü bir çalışma olmamakla birlikte çok sayıda hastayı kapsayan bir gözlemsel çalışma olması itibarıyla çalışma sonuçlarının önemli olduğunu söyleyebiliriz. Bu konuda Türkiye Romatoloji Derneğininin dergisinde yayınlanması kabul edilmiş yazımı da okumak isteyebilrsiniz.
REFERENCES
1. Mehra MR, Desai SS, Ruschitzka F, Patel AN. Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis. The Lancet. 2020.